Etienne van Heerden Veldsoirée, 25-27 Julie 2025 + Innibos Boekenaweek, 28-30 Augustus 2025
LUNA PAIGE – OM DIE STERFLIKHEID VAN BLOMME EN MENSE
Etienne van Heerden Veldsoirée, Cradock 2025, ook aangepas vir die Innibos Boekenaweek, Kaapsehoop, 2025
Musiek en literatuur is van die mensdom se kragtigste vorme van uitdrukking. Hulle leef vir eeue in simbiose met mekaar. Beide kan natuurlik stories vertel, diep emosies ontlok, en die kulturele waardes van ‘n tydperk reflekteer. Ek begin graag hierdie viering van musiek en letterkunde met lirieke wat ek in 2014 geskryf het.
Flower & Song – Azteekse inspirasie
Die lied Flower & Song is geïnspireer deur die digkuns van die Asteke. Ek het vir die eerste keer met hul poësie kennis gemaak in Robert James Waller se roman Puerta Vallarta Squeeze. Waller, bekend vir The Bridges of Madison County, gebruik daar ’n aanhaling wat my nuuskierigheid aangewakker het en my op ’n pad van ontdekking geplaas het.
Die Azteke was ’n beskawing wat tussen 1300 en 1521 ’n belangrike rol in die Meso-Amerikaanse kultuur gespeel het. As hulle nie besig was om in oorloë te veg nie, was hulle besig om te kuier, liefde te maak, te filosofeer, te dig, te sing en te dans. Hul digkuns het dikwels die ryk kulturele, spirtuele en filosofiese dimensies van hul kultuur gereflekteer. Nie net het hulle geglo in die krag van woorde, die belang van redevoering en retoriek nie, maar het hulle ook ‘n diep konneksie met musiek gehad. Die struktuur en styl van hul digkuns het sterk gesteun op musiek – spesifiek ten opsigte van die behoud en weergee van informasie. Gedigte en liedjies is dikwels ingespan om gekose narratiewe vanuit die adelike huise onder die gepeupel te versprei. Omdat die orale komponent so intrinsiek tot hul kultuur was, en poësie gekoppel was aan musiek en lewendige uitvoering – is die digkuns dikwels begelei met die speel van instrumente soos tromme, fluite en ander interessante perkussie-instrumente. Musiek het emosionele intensiteit aan die uitvoering verleen en het gesorg vir ‘n multi-sensoriese gehoorervaring. Nie veel anders as vandag nie.
Daar is natuurlik sterk gesteun op simbolisme. Veral natuursimbole is ingespan. Die blom (flower) het dikwels skoonheid en verganklikheid verteenwoordig, terwyl die lied (song) digkuns, vreugde en die essensie van die lewe gesimboliseer het. Die blom was ook ‘n simbool van die korstondigheid van menseverhoudings. Darem gelukkig ook ‘n simbool van die natuurlike lewe-dood-lewe siklus (life-death-life cycle). Die lied op sy beurt, was weer nie net ‘n viering van ons tyd hier op aarde nie, maar ook ‘n viering van die ontsterflikheid van kuns – die mens se enigste werklike nalatenskap – die geleentheid om ten volle te floreer – te blom.
FLOWER & SONG
Vanaf die album Borders & Beyond (2014).
They say all that’s left
Are flowers and sad songs
Where the wise men
And warriors used to be
They say we’re like spring grass
We come only to sleep
They say we’re like spring grass
Only to dream
They say the Earth is the place of the fleeting moment
But there are a million firelighters in the sky
A million layers of earth beneath our feet
A million precious moments as we blink our eyes
Heaven is nowhere – heaven is everywhere
So, rain down on me all those fresh cut flowers
Rain down on me all those beautiful songs
Rain down on me all your unanswered questions
Rain down on me all your good and your wrongs
For you know the Earth is the place of the fleeting moment
But there are a million firelighters in the sky
A million layers of earth beneath our feet
A million precious moments as we blink our eyes
Heaven is nowhere – heaven is everywhere
So, I erect my drum – assemble my friends, aya!
We paint with flowers, with songs give colour!
I erect my drum – give shade to those who live on Earth
We’ll dance abundantly in this book of paintings
We won’t flower in vain. We won’t flower in vain. We won’t flower in vain.
Luister gerus na die lied op YouTube. Ook beskikbaar op alle musiekplatvorms (Spotify, Apple ens.)
Musiek en literatuur: wedersydse inspirasie
Ons weet poësie en musiek het gemene elemente. Ons is veral bekend met die belang van ritme in beide kunsvorme. Literatuur is histories ook deur die strukturele aard van musiek beïnvloed. Voorbeelde hiervan is digters vanuit die Romantiese era (Byron, Keats, Coleridge, Wordsworth, Shelley) wie aanklank by die musikale vorm van die tyd gevind het. Modernistiese skrywers soos Eliot en Joyce het weer aanklank gevind by die strukturele vorm van Avant-Garde musiek en komponiste soos Stravinsky. Jazz en improvisasie het weer ‘n groot impak op die Beat Generasie se skrywers soos Kerouac en Ginsberg gehad.
Omgekeerd het musikante natuurlik ook hul inspirasie in literatuur gevind: Shakespeare se werk het aanleiding gegee tot talle operas, en Goethe se Faust het musikale werke van onder andere Berlioz en Liszt geïnspireer. Russiese GAUM-poësie het ‘n invloed op visuele kunstenaars en komponiste van die tyd gehad. ‘n Interessante voorbeeld hiervan is die opera Victory over the Sun deur Mikhail Matyushin (1913). Dié Russiese beweging het ook later ‘n impak op Avant Garde kunstenaars in Amerika gehad. Voorbeelde hiervan is Downtown musiek (dink Yoko Ono in die 60’s), en die minimalistiese musiek van Philip Glass wat ‘n verdere uitvloeisel van die Avant Garde beweging was. In die jare wat volg het digterlike liedjieskrywers soos Bob Dylan en Leonard Cohen weens letterkundige invloede hul eie poëtiese stories as liedjies ingespan.
Lirieke as betekenisgewende element
As musikant, maar meer spesifiek, as liedjieskrywer, beskou ek lirieke as die betekenisgewende element van my kuns. Ek vind graag my inspirasie uit literatuur, en meer onlangs, ook uit films (waar teks, die visuele en musiek op hul beste saamwerk). Dit is altyd vir my interessant om te sien hoe kulturele temas, idees en style in al hierdie kunssoorte manifisteer sonder noodwendige gesprek of samewerking tussen kunsmakers uit die verskillende genres. Ek glo die plek waar alle inspirasie vandaan kom is magies, dog universeel – en dat ons gevolglik juis binne hierdie magiese ruimte mekaar vind, by mekaar kan leen, steel (as ek my so mag verstout) en ook by mekaar aanklank vind – ‘n soort bevestiging kry – dat dit wat ons voel, ervaar, observeer, verwerk, prosesseer en uiteindellik skep en met die samelewing deel – konneksiepunte het en deel vorm van ‘n groter prentjie waarvan ons bloot speke in ‘n groter wiel is.
Dit is hoekom ek leen by literatuur. Dit maak vir my sin. Hoe ek dit doen kan ek slegs verduidelik deur my liedjies te deel. Hiermee dan ‘n paar voorbeelde.
Voorbeeld 1: Die wiegelied en die ou man
Danie Botha gebruik in een van sy kortverhale (Iemand by die agterdeur) ’n ou FAK-wiegelied as bron van vertroosting: ’n moeder wat haar kind beskerm teen koue, donkerte en vrees. Ek het dié beeld geplaas teenoor die figuur van ’n ou man, geïnspireer deur ’n Chris Barnard-verhaal (Bos), wat alleen en sonder vertroosting sy naderende dood in die oë staar. Die wind, bome en blare het vir my ’n simboliese wiegelied gevorm wat hom uiteindelik tog in sy laaste oomblikke dra. So word ons van kleins af, soms sonder dat ons dit besef, herinner aan ons sterflikheid. Dit was juis Danie se gebruik van die wiegelied wat my liedjie geïnspireer het.
Hy loop al langs die bergpaaie langs
met ‘n huik oor sy kop getrek
Deur die son, wind, die reën
loop hy al baie jare ver
Sy houtstaf wys die rigting aan
na die Ewigheid
Op die bergtoppe moet hy doodstil staan
om te sien wie volgende moet saam
“Luister hoe fluister die wind deur die boompies
Heen en weer wieg hy al oor die stroompies
Doe, doe bladertjies, slapenstyd nadertjies
So sê die wind vir die blare en blommetjies”
Hy loop een aand laat oor ‘n donker werf
Hy het dalk al hier verby geswerf
Hy voel ‘n seun se hart wat bibber van vrees
Hy wil klop en sê: “Toemaar, dit gaan nog baie lank wees”
Dan begin ‘n vrou in die huis
saggies sing
Daar is iets in haar stem
wat hom tot stilstand dwing:
“Wie roer hier aan my deur so vertroulik en sag?
Kom maar binne, dis awend, dis nag”
“Nee,” sê Hy, “want ek’s ‘n pelgrimskind –
My lewe is swerwe, my naam is die wind”
Hy hou verby want daar’s ‘n ou man wat wag
Dis amper douvoordag
Die ou man ken hom goed, hulle paaie’t al gekruis
die Pelgrim loop gereeld verby sy huis
Die ou man staan kaal en geboë in die stroom
Hy sien die Pelgrim en sy oë rek wyd
Die woorde kom skaars uit:
“Dis jy, dis tyd”
“Luister hoe fluister die wind deur die boompies
Heen en weer wieg hy al oor die stroompies
Doe, doe blaartjies, slapenstyd nadertjies
So sê die wind vir die blare en blommetjies”
Die ou man vertel hoe lank hy al wag
Hy het hom dit heel anders verbeel
“Hou oud is ek Pelgrim? Kyk hoe oud is jy!
Jy, wat kom om my asem te steel…”
“Waar’s die vertroosting, die vrede
waar’s die geluk?
Gaan jy my wrintiewaar, net hiér –
uit die oggendson uit ruk? Want kyk!”
“Luister hoe fluister die wind deur die boompies
Heen en weer wieg hy al oor die stroompies
Doe, doe bladertjies, slapenstyd nader
So sê die wind vir die blare en blommetjies…
So sê die wind…”
Kyk en luister HIER.
Voorbeeld 2: Antjie Krog se Fughetta vir drie stemme
In 2023 is ek genooi om deel te wees van die Woordfees-produksie Al om Antjie, waar musiekmakers gevra is om gedigte van Antjie Krog te toonset. Ek het Fughetta vir drie stemme uit haar debuutbundel Dogter van Jefta (1970) gekies. Hierdie toonsetting is my ‘n voorbeeld van hoe digters deur die strukturele aard van musiek beïnvloed kan word. Antjie Krog het op 17 reeds die musikale aard van poësie vasgevang en dit in ’n fughetta-vorm geskryf – ’n gedig wat eerder gehoor as gelees wil word.
Ek was verstom dat ‘n 17-jarige iets so diepgaande kon skryf. Ek het met ‘n amper-waansinnige aanslag met die proses weggespring en drie dae later met dié toonsetting by my woonstel uitgestap. Ek het gepoog om die streng fughetta-vorm te respekteer, maar moes elemente aanpas om ’n melodiese vloei en emosionele klimaks te bereik. Ek het die drie stemme met behulp van ’n loop-pedal opgebou. Hier is ‘n opname om na te luister. Ek moet bieg – ek verkies die lewendige uitvoering van die lied, bloot omdat die spanning en kwesbaarheid van die lewendige uitvoering vir my die kwesbaarheid van die gedig meer effektief weerspieël. Loer gerus hieronder na die manier hoe sy die gedig uitgelê het op die blad. Hoe kan ‘n mens nou nié poog om die gedig te toonset nie? Die struktuur van Krog se gedig het weer vir my geïnspireer om buite my eie komposisieboksie te dink.
Ek het tydens my stap op die Spaanse Camino op die mooiste klein kerk met die wonderlikste akoestiek afgekom – ek sing toe spontaan die eerste versie daar. Loer gerus hier na die klein video wat ek op my TikTok gedeel het. Klik HIER.
Voorbeeld 3: Elias P. Nel se Korhaanman
Dan is daar natuurlik ritme, klank, simboliek. Ek dink aan die GAUM-digters wat min gepla was met die betekenis agter woorde. Hulle was geïnteresseerd in die musikaliteit van woorde – hul klanke en ritmes wanneer hulle in sekere volgordes ingespan word. Dit maak sin dat musikante die beweging aangegryp het. Dit is seker een van die redes hoekom ek so lief is vir Afrikaans. Dit is vol lekker klanke en ritmes wat ‘n musikant met verbeelding vele plesier kan verskaf.
Die kortverhale van Elias P. Nel, spesifiek uit sy bundel Iets goeds uit Verneukpan? (1998), het my besonder geïnspireer. Sy gebruik van natuursimbole en klank het ’n sterk musikale kwaliteit: die milieu waarbinne die storie afgespeel het (‘n Khoi-gemeenskap in die Noordkaap), het stof, dans, reëndruppels, bokke en voëls uitgebeeld. Wonderlike simbole wat maklik met klank en ritme nageboots kan word. Ek het groot vet druppels in die stof hoor val, ‘n soortgelyke klank as ‘n bokspring teen klipharde grond, en dansers wat stof opskop. Ek moet ook krediet gee aan Jan-Hendrik Harley, wat die strykinstrumente se verwerkings vir my gedoen het. Hy het hierdie motiewe instinktief nageboots. Ek dink dit was juis Elias P Nel se gebruik van klank, simbole en kulturele konteks wat dit vir ons as musikante so maklik gemaak het om sy storie in musikale vorm weer te gee. Kyk gerus na die lewendige uitvoering in 2012, waar selfs die danser nie van die verhoog wou afklim nie – dit het die lewenskrag en dinamika van die werk bevestig.
Langs die Gariep het die Watergees wakker geword en haar vir hom gewys
Haar naam klink soos die wind wat saggies deur die riete fluit
Sy hart spring bok soos dansers wat vir reën vra
En hy weet sy is die een wat saans op sy karos moet slaap
Maar hy’s nie ryk nie
Die rante yl besaai met sy vee
Hy weet daar’s geen manier dat haar Ta
Die liefdesseën sal gee
Maar is jy Korhaan of is jy Muisvoël, man
Gaan jy veg vir jou hart en op die kliprand staan
Tot aan die einde van dae – nooit ophou soek
Tot aan die einde van dae – my naam roep?
Roep my, Soek my!
Haar stem val soos sagte reëndruppels om hom neer
Die pendoring in sy hart, o, die ding brand seer!
Want hy weet ‘n Korhaan, hy kan sy keel rou skree
Dit terwyl die Muisvoëlnes vir hom ‘n nuwe maat sal gee
Maar is jy Korhaan of is jy Muisvoël, man
Gaan jy veg vir jou hart en op die kliprand staan
Tot aan die einde van dae – nooit ophou soek
Tot aan die einde van dae – my naam roep?
Roep my, Soek my!
“Jy moet jouself elke dag in die oë kan kyk”, sê die Oudste vir hom
“Jy is soos vuurrook, netnou hier, netnou weg
Maak seker jou tyd hier is reg”
So, is jy Korhaan of is jy Muisvoël, man?
Gaan jy veg vir jou hart en op die kliprand staan
Tot aan die einde van dae – nooit ophou soek
Tot aan die einde van dae – my naam roep?
Roep my, Soek my!
Voorbeeld 4: Ingrid Jonker – Dubbelspel en Moswaterval
Van simbolisme gepraat: soms is dit moontlik om natuursimbole in klankvorm weer te gee. Graag gebruik ek ‘n lied vanaf die Korreltjie Kantel album as voorbeeld. Ek het twee van Ingrid Jonker se gedigte in een lied saamgesmelt. Beide se temas is donker – introspektief en in erkenning van die skadukant van die self. Ek het daarom gebruik gemaak van meestal twee donker mineur akkoorde. Ingrid Jonker het dikwels in haar briewe met André P Brink gesels oor spieëls en die tema het ook sterk gefigureer in haar gedigte. In Dubbelspel skryf sy oor die verskillende weergawens van haarself (soos deur haarself en ander gesien). In Moswaterval kon ek nie help om te wonder oor weerkaatsings van water nie. Ek vermoed die gedig belig ook die impak wat die kleinste wese of gebeurtenis (nog ‘n sterk tema in haar werk) binne die groter geheel kan maak. Dink maar aan die rimpeleffek van ‘n klein klippie in ‘n spieëlgladde poel. Dink aan hoe die beeld wat in daardie gladde water weerspieël word, skielik verander, selfs verwronge of aardig word. Ek het hierdie dubbele “ekke”, die lig en donker, die rimpeleffek, en die drup van water probeer mimiek deur met klank, herhaling en vokale effekte in die opname te speel. Luister gerus daarna op die kunsvideo wat ons vir ‘n Ingrid Jonker uitstalling in Nederland gemaak het.
Ons dubbelspel het my vermaak
Die kierang speel, die knikkop praat
Die een spieël in my kamer was
Blinkglad, die ander een gebars
Jy dink, maar God mens
Jy het my deurgrond
Ek sal jou so verwar
En so verwond
Dat jy van spieël tot spieël
Sal draf en wonder
As hierdie sy is
God, wie is die ander?
Moswaterval, kantelson
Ek het jou lief, lief, lief
Moswaterval, kantelson
Hartedief, dief, dief
Moswaterval kantelson
Val, val, val
Vinnig, vinnig, vin in die poelietjie
Klippie, kringetjie
Klaar
Wie is die ander? Wie is die ander? Wie is die ander?
Jy! My eie gesig
Voorbeeld 5: Dagbreek toe! – geïnspireer deur Catherine Willemse
Net soos wat beskrywing van milieu ‘n enorme invloed op my ervaring van Elias P Nel se bundel gehad, wil ek graag uitlig hoe musiek as milieu dikwels in literatuur gebruik word om die verhaal binne ‘n sekere tyd en/of kulturele konteks te plaas. Hoe kan jy byvoorbeeld ‘n verhaal oor slawe in die Mississippi vertel sonder om die verhaal van musiek, gesange en die blues te vertel? ‘n Goeie Suid-Afrikaanse voorbeeld is Deon Meyer se Benny Griessel boeke wat in Kaapstad afspeel. In sy verhale word verwys na musikante en kunstenaars wie tans in Kaapstad woon en werk. Meyer se Suid-Afrikaanse lesers sal dié name herken, sal heel waarskynlik al iewers een van die musikante sien optree het, en sal daarom onmiddellik die kultuur, die atmosfeer, en die stemming van die toneel verstaan. Hoe wonderlik dat Deon Meyer ons land se musikante so verewig in sy boeke.
Ek het op so storie afgekom – die memoirs van Catherine Willemse – Prof Hein Willemse se moeder. Haar memoir, Met ‘n diepe verlange het my diep aangeraak. Haar beskrywing van die mense, die gebruike, die kosse, trap- en perdekarre, en die speel van musiekinstrumente op Oujaaraand in die Helderberg-omgewing het my verbeelding aangegryp. Juis omdat ek die mense van die omgewing én die omgewing so goed ken. Ek het onmiddellik Kaapse klanke nader gehark. Hulle sit toe al die tyd vlak onder die vel. My sangstyl het spontaan verander toe ek begin sing, en toe ek weer sien sit ek met die liedjie Dagbreek toe! – ‘n ode aan Catherine Willemse, haar voor- en nageslagte. Kyk gerus hier na die lied soos opgevoer in Durbanville in 2012.
Langs die voet van Helderberg
Tussen Stellenbosch en Somerset-Wes
Lê ‘n verlede geslote in hopies grond
Van laslappie-mense, beautiful en bont
Die Kassiedraers het hul weg gebaan
Vanuit Rusland tot in die Zandvlei
en seevaarders uit die Ooste
Moes die stormwaters bestry
Hulle sê die kinders moes die houtjies haal
En daar begin die mooi verhaal
Van blomme pluk en veldkos eet
Die reuk van Moeder Aarde wat mens nooit vergeet
Uintjies grawe, skilpad vang
Kammakrankersap taai aan die wang
Blouboetebessie en tammeletjie
En melkpitte wat prut in soetkonfytblikke
Khoi-khoi prag het met Hollands getrou
Oos, Wes, Noord en Suid het saam aan die mens gebou
Hulle ken van bymekaar staan en lewe vir nou
Want mens weet nooit wat die dag van more inhou
Uintjies grawe, skilpad vang
Kammakrankersap taai aan die wang
Blouboetebessie en tammeletjie
En melkpitte wat prut in soetkonfytblikke
Kom die Nuwejaar op die lappieskombers
Soutribbetjies en konsertinas wat blêr
Die perde is gesaal en die trapkar is gelaai
Almal is op pad na Gordonsbaai
Waar hulle sing en hulle dans dat die stof so staan
Viool en kitaar, almal speel saam
As hul die hartseer van anderdag vir oulaas groet
Skree ‘n outoppie bly “Dagbreek toe”!
Voorbeeld 6: Dana Snyman se Ouma Plaas
Na die volgende lied versoek was by die Veldsoirée het ek besluit om hom tog by die Innibos Boekenaweek in te sluit – veral omdat Kaapsehoop (waar die naweek aangebied is) nou ook Dana Snyman se tuiste is. Dana Snyman beskryf in sy verhale die nostalgie van plekke, mense en oomblikke met besondere fyngevoeligheid. Dit is so maklik vir ons om onsself of ons familielede in sy verhale raak te lees. So het ek ook in sy Ouma Plaas my eie storie raakgelees: ek het die agteruitgang van dorpe en die broosheid van my geliefde ouma met dementia as ’n diep persoonlike tema ervaar. In my liedjie Ouma se hande speel ek met my én haar herrinneringe – soos plaasgeure sintuiglike herinneringe oproep, het ek ouma-hande as simbool gebruik om verganklikheid, troos en menslike verbondenheid te verwoord.
Hoe het dinge nie verander
vernuwe en vooruitgegaan
Hier waar tyd by haar
alewig net bly stilstaan
Dis dié dat sy bly
terughunker na haar tye op die plaas
van blomme aanry mark toe
en heuning haal saam met pa
Ek onthou die kamfer-insmeersessies
voor die spieël
haar houtkis vol juwele
tieroog, granaat, robyn
Die blou budgieveer
wat haar eerste kêrel vir haar gegee het
net voor hy haar hart
roekeloos gebreek het
My ouma is ‘n klein, klein voëltjie
Sy’t uit die boom uitgeval
Sy skuil nou onder ‘n bossie
met haar hande in haar skoot gevou
…my ouma se hande
wat die wêreld buite kon hou
Die vertoonkas vol goematjies
Tretchikoff en die Bybelversies
en daai tissue wat sy sorgvuldig
by haar mou invou
Ek kuier nou en die huis
is klam en koud
sy’s virrinneweer
net soos haar gemoed
Die Chinese japon van haar
Hy hang nou swaar soos ‘n las
om haar tenger lyf wat
eens op ‘n tyd trots volrond was
My ouma is ‘n klein, klein voëltjie
Sy’t uit die boom uitgeval
Sy skuil nou onder ‘n bossie
met haar hande in haar skoot gevou
My ouma se hande
wat die wêreld buite kon hou
Ek kuier kort want gesels is min
Van een minuut tot die volgende
Ek streel oor haar hande en
Ek bid dat sy weet
Dat al is sy nie meer sy nie
Dat niks sal verander nie
Net hierdie hande van my
Wat nou die wêreld buite moet hou
Want my ouma is ‘n klein, klein voëltjie
Sy’t uit die boom uitgeval
Sy skuil nou onder ‘n bossie
Met haar hande in haar skoot gevou
My ouma se hande
Wat die wêreld buite kon hou
My ouma se hand
Nou sag in myne gevou
My ouma se hande
Dat ék die wêreld buite kan hou
Voorbeeld 7: Jeanne Goosen se invloed
Ek het so baie songs wat deur letterkunde geïnspireer is. Dit is moeilik om hulle almal in een uur in te sluit. Ek sal tog wel hierdie laaste een in wil inwurm, bloot omdat a) die skrywer iemand is wat genoem moet word as mens van musiek en letterkunde praat en b) omdat ek die gedig en die toonsetting daarvan vreeslik geniet. Hy is lekker om te sing en te speel. Die gedig is effe stout én effe hartseer. Net soos die skrywer Jeanne Goosen inderdaad was.
Sy was lief vir musiek, vir diere, die hemelruim, plante en vir dans. Ek onthou een van haar gedigte waar sy ‘n eensame natuurtoneel buite haar venster in die aand as ‘n simfonie beskryf. ‘n Mens voel dit in jou murg. Ek onthou ’n aand waar sy op my klavier gespeel het – jolig, sigaret in die mond, terwyl haar sigaret se as oor my klawers geval het (tot my konsternasie), hoe sy daarna opgespring en met my ma begin langarm het. Ten spyte van die hartseer wat mens in haar werk lees, is daar ook dié kant van haar. Dit is juis dit wat ek in die toonsetting van Sweetness probeer vasvang het.
Hiermee eindig ek dan die viering van musiek en literatuur af. Daar is sekerlik nog so baie om te sê. Ek het nie akademies met hierdie tema omgegaan nie, maar eerder op gevoelsvlak, soos ek glo, meeste van ons doen wanneer ons aan die dans tussen musiek en literatuur dink.
Sweetness
Kom bly by my vannag
Dan leer ek jou Rumba
Die Charleston en die Samba
Dan leer ek jou die Jitterbug
Die Hush Hush en die Cha-cha-cha
En dan
Daarna?
Dan croon ons tot dagbreek
Only the lonely
En sommer net: kyk gerus na Gee my ritme – daardie één ding wat skrywers en musikante deur die eeue met mekaar deel. Daar is ‘n tweede weergawe van die lied. Luister gerus watter weergawe die meeste resoneer.
Volg gerus my musikale reis op Instagram, Facebook, TikTok
The Coming Home Tour:
The thoughts behind the songs
From 4 October to 22 November 2024 I embarked om my first national tour in a very long time. The purpose of the tour was to share the music from my two latest albums with fans (old and new) across country and to celebrate a comeback to the music industry after three years outside of the industry. In the Coming Home Show I shared insights gained during my three-month adventure in Europe (June-September 2024). These insights were interwoven with stories about the origins of the songs released on both albums. I played with the concept of coming home – of what home really is to us. 
I performed in venues across five provinces – the Western Cape, Eastern Cape, Free State, North West and Gauteng. It was incredible to experience the diverse and breathtaking landscapes that each province has to offer, to drive through the vast and imagination-evoking Karoo, and to reconnect with the hospitable people of each district I performed in. I once again realised that it is in real life that one gets to find the gems. We spend a lot of time in the digital world where we are bombarded with bad news on a daily basis. Sometimes it fills us with so much fear that we find it hard to step out and venture into unknown parts of our country. What a pity. I am so grateful my music took me on this journey. It is wondrous out there.
When you perform there is an energy exchange between yourself and the audience. It is always different – never quite predictable. What I can say, is that my experience on this first journey in a while was absolutely humbling and life-changing. I needed a positive reaction from audiences and I got it. It felt that the content of my work (the songs and the stories I shared) somehow hit a nerve. As a songwriter and storyteller you hope that you can somehow capture what people are feeling and experiencing at the time. Sometimes it is a hit, sometimes it is a miss. This time around I felt it – people responded. My honesty was met with unexpected honesty from the audience too – people sharing their experiences and stories with me after the show, people walking up to me and sharing their opinions and ideas for the first time ever. I felt emotional after almost every show and incredibly motivated to continue on this path I have chosen – knowing that it touches people, affects people in a good way – in a time where we really need to be affected in a good way.
It is because of this that I decided to share the titbits I wrote and spoke about, followed by a link to the song that inspired it. I am doing this for all those who did not get to experience the show. I know there are also some audience members who would like to be reminded of a song or story or two.
I want to thank every single audience member and venue owner who contributed to this inspiring experience. I will treasure it and do my best to approach each future show and tour in the same way – as a privilege and something really sacred.
10/12/2024
To book the show – see CONTACT PAGE.
Harmony
I recently pondered about what harmony means to me. Not harmony in the musical sense, but in the way we live our lives. I did, however, draw insight from the fantastical musical world of harmony. To me it means sitting in oneself with comfortability – knowing one’s light and dark side – loving it all and finding harmony in the dissonance within.
Should one not come to shine a light on your own fallibility and love it, one tends to seek fortitude in all the wrong places. It can be a shady place to cower in. I would rather seek harmony in my own dissonance. It is true that the world holds its own similar conundrum – the push and pull between light and dark. Having balance in your own inner world allows you the ability to walk this tightrope we call life.
(Parts of this song are inspired by philosopher Heroclitus, and author Amor Towles – specifically his novel ‘A Gentleman in Moscow’).
10/12/2024
Sweetness
Wat maak jy wanneer jou joie de vivre met eensaamheid trou? En jy gooi so klein bietjie wyn en musiek in die mix? Dan kry jy die Jeanne Goosen gedig, Sweetness.
‘n Ode aan daai aande waar jy net eenvoudig nie alleen wil huis toe gaan nie – wanneer die kurwes van ‘n vreemdeling se lyf meer aanloklik as die koue gewig van die nag is. Soms vind ons kortstondige tuistes in vreemdelinge, met ‘n klein hupstoot van ou staatmaker, Bacchus. En moenie Apollo vergeet nie.
11/12/12024
Translation
What do you do when your ‘joie de vivre’ marries loneliness? And you throw a little bit of wine and music into the mix? Then you get Jeanne Goosen’s poem, ‘Sweetness’.
An ode to those evenings where you simply don’t want to go home alone – when the curves of a stranger’s body are more enticing than the cold weight of the night. Sometimes we find short-term homes in strangers, with a little boost from old stalwart, Bacchus. And don’t forget the magic of Apollo.
Red
Immediate Molly
Gelukkig volg die dag altyd op die nag. Tog kom die dag ook maar met sy eie probleme. Dit is juis in die dag wat Immediate Molly verby kom. Wie ís Immediate Molly? Sy is die een wat altyd smile, wat nooit ‘n voetjie verkeerd sit nie, nooit kwaad raak nie, en nooit ‘nee’ sê nie. Die een van wie almal hou, want kom ons wees nou eerlik – wat is daar om nié van te hou nie? Behalwe miskien die feit dat daar niks is om nie van te hou nie! Die samelewing stoot so om die uur Immediately Molly’s én Mike’s uit. Hulle loop in die gange van skole en besighede. Hulle sit elke dag vir drie ure in die verkeer sonder om ooit hulle gaskets te blaas. Hulle sit vier aande van die week tot laatnag gebuig oor keyboards in hulle tuiskantore. Jy kan hulle ook vind in hospitaalbeddens weens onverwagse hart- en angsaanvalle, of geknoopte derms van al die stres. So lyk die Molly’s en die Mike’s van die wêreld wat almal please tot in hul eie afgrond in. Al wat ek sê – is dat ‘n ou se werk nie sy huis behoort te wees nie.
13/12/2024
Translation:
Fortunately, the day always follows a scoundrel of a night. Yet the day also comes with its own problems. It is precisely in the day that Immediate Molly comes by. Who is Immediate Molly? She is the one who always smiles, who never puts a foot wrong, never gets angry, and never says ‘no’. The one that everyone loves, because let’s be honest – what’s not to love? Except maybe the fact that there’s nothing not to like! Society produces Immediately Molly’s and Mike’s by the hour. You can see them walking in the corridors of schools and businesses. They sit in traffic for three hours every day without ever blowing their gaskets. They sit hunched over keyboards in their home offices four nights a week until late at night. You can also find them in hospital beds due to unexpected heart and anxiety attacks, or knotted intestines from all the stress. This is how the Molly’s and the Mike’s of the world look – the ones who please everyone into their own abyss. All I’m saying is that one’s work should never be one’s home.
Die baadjies wat ons dra
Wanneer laas het jy ‘n onsigbare gesien? Daardie ou wat hom tuis vind tussen verwaaide tjipspakkies, plastieksakke en leë koeldrankblikke. Gepantser met ‘n vrot baadjie, ‘n broek vol gate, korsige voete en vuil hare. Hy blend in met die gemors. Ek het in Merrimanlaan in die verkeer vasgesit en ‘n man so in ‘n hoek sien slaap. Ek kon nie help om te wonder wat maak dat hy dié plek as sy huis kies nie. Dit moet die onsigbaarheid wees, het ek gedink. Die misgekyk word. Want kom ons wees nou eerlik – ons almal trek party dae die krae van ons baadjies hoog op en gooi ‘n koue skouer teen die wind. Ons almal loop soms met ons oë op die grond, met die hoop dat niemand oogkontak maak en begin praat nie. “Net nie vandag nie”, dink ons. “Net nie vandag nie”.
In die land van ons waar geld of die gebrek daaraan grense tussen gemeenskappe trek, dra ons maar almal ons baadjies met trots, maar nie sonder skaamte nie. Met Kersfees om die draai – kom ons maak die knope van die baadjies wat ons dra net so bietjie losser om die lyf.
‘Die baadjies wat ons dra’ is ook beskikbaar op Spotify en Apple Music – versprei deur Distrokid. Ek het die liedjie geskryf na ek Daniël Hugo se vertaling van Dimitri Verhulst (Belgiese skrywer) se ‘Die helaasheid van die dinge’ gelees het. Wat ‘n besonderse boek!
19/12/2024
Translation:
When was the last time you saw an Invisible? That guy who finds a home among old cardboard boxes and the trash of the day. Armored with a rotten jacket, trousers full of holes, crusty feet and filthy hair. That guy that blends in with the rubbish on the street. I was stuck in traffic on Merriman Street when I saw a man sleeping in such a corner. I couldn’t help but wonder what makes him choose this place as his home. It must be the invisibility, I thought. The ability to be overlooked. For, let’s be honest – some days we all pull up the collars of our coats and throw a cold shoulder against the wind. We all sometimes keep our gaze toward the ground, hoping no one makes eye contact and starts talking to us. “Not today”, we think. “Just not today”.
In this country of ours – where money or the lack thereof inflicts borders between communities – we all wear our coats with pride, but not at all without shame. With Christmas around the corner – let’s loosen the buttons on the coats we wear just ever so slightly. Let’s keep an eye out for the human who hinds behind invisibility.
I wrote the song after reading Daniël Hugo’s translation of Dimitri Verhulst’s (Belgian writer) ‘Die helaasheid van die dinge’ – to translate – ‘The misfortune of things’. What a special book!
Little Lies
And so it is. We hide. Divert our eyes. Smile our smiles. Build our towers. Stick to our side of the town. Tell our little lies. We survive.
This song was inspired by the book and series ‘Big Little Lies‘. It made me think of all the many ways in which we lie to ourselves and those around us – all in the name of ‘keeping up appearances’ while trying to maintain our homes. The strange thing about saving face is that we’re not seen for who we really are. Isn’t that what we really need in life? To be seen, not only for who we are, but for who we have the potential to be. No one can help if they do not know.
Actor Dorette Potgieter and her beautiful daughter Lia Luna Li performed in the music video. My friends Pieter and Melissa’s beloved Hannes also played the cutest role in this video. Video by Hanno Matthysen.
The song is currently only available on YouTube.
Have a look and a listen to the video here. Want the song? Why not pop me an email and I will gift you with the song!
20/12/2024
Thank You
Dis die dors
My reise in Europa in 2024 was ‘n lewensveranderende en onvergeetlike ervaring. Ek probeer so hard om vas te hou aan daardie lewenslustige ervaringe en die impak wat dit op my gehad het. Ek bly dink wat ek volgende kan doen om daardie dors vir avontuur en opwinding te les.
Terwyl ek in stede soos Madrid, Barcelona en Amsterdam gewandel het – het dit my opgeval hoe ons natuur eenkant toe bly skuif. Die mens wil alewig die koue, hitte, creepy crawlies en die vlieëndes beheer. Tog, wanneer ons wil ontspan, uitspan, vakansie hou, uitkom – is dit dikwels die natuur wat ons loop opsoek. Ons is bereid om duisende rande daarvoor te betaal.
Gevaar, opwinding, uitdaging – dis wat ons soek. Fisies en geestelik.
Dit laat my toe dink aan ons heinings en ons grense. Hulle laat ons veilig voel, ja. Maar ook afgestomp, rusteloos, ontevrede. Altyd hunkerend.
Dis die dors waarna ek hier bo verwys. Die dors vir die lewe – soos dit bestem was op daardie dag toe ons almal ons eerste oergil gegil het by geboorte.
Met almal van ons wat nou weer regmaak om die nuwe jaar aan te pak, in ons ou of nuwe roetines in te skakel en weer volstoom ons drome na te jaag en na ons naastes en geliefdes om te sien…hier is my wens…
Kom ons bly altyd bewus van daardie inhirente dors vir die lewe – die hunkering. Kom ons wees eerlik met onsself oor wat dit is wat vir ons belangrik is, wat ons siel voed, wat ons laat ontspan, wat ons gelukkig maak. Kom ons kommunikeer dit aan mekaar en maak seker dat ons mekaar aanspreeklik hou om tyd te maak vir hierdie dinge. Ons almal draai soms in die verlede en fokus daagliks op die bou van ‘n beter en veilige toekoms. Kom ons maak seker ons maak tyd om die glorieryke hede behoorlik te ervaar.
06/01/2025
Translation
My travels in Europe in 2024 were a life-changing and unforgettable experience. I try so hard to hold on to those life-giving experiences and the impact they had on me. I keep thinking what I can do next to quench that thirst for adventure and exhilaration.
While walking in cities like Madrid, Barcelona and Amsterdam – it struck me how we keep pushing nature aside. Man always wants to control the cold, heat, creepy crawlies and the flying creatures. Yet, when we want to relax, take a holiday, get out of the mundaneness of life in the fast lane – it is often nature that we seek out. We are willing to pay thousands of rands for it.
It reminded me of our fences and our borders. They make us feel safe, yes. But also dull, restless, dissatisfied. Always yearning.
That is the thirst I am referring to above. The thirst for life – as it was destined to be on that day when we all screamed our first primal scream at birth.
With all of us getting ready to start the new year, settling into our old or new routines, chasing our dreams and working to take care of our nearest and dearest…here is my wish…
Let us always remain aware of that inherent thirst for life – that craving. Let’s be honest with ourselves about what is important to us, what feeds our soul, what relaxes us, what makes us happy. Let’s communicate this to each other and make sure we hold each other accountable to make time for these things. We all at times turn to the past and we all focus daily on building a better and safer future. Let’s make sure we make time to properly experience the glorious present.
Video by Lukas Stander.
Geleende tyd
Die Groot Dors stuur my toe op ‘n 3-maandelange avontuur deur Europa se mediterreense lande (en natuurlik ‘n stukkie Nederland). Ek het my reise in Europa afgeskop met 13 dae op die Camino Del Norte (Noordkus van Spanje). Ek het so 310 kilometer gestap tot by Santiago de Compostela.
Voor die Camino het dit gevoel of tyd deur my lyf trek. Nie net tyd nie, maar ook die lewe en al sy stressors. Ek was nie gesond nie – ek het te hard gewerk, te min gespeel en definitief nie na myself gekyk nie. Elke nuwe kreukel, vlekkie, die effense stadiger opstaan as ek kruisbeen sit – het my angstig laat voel. Dis snaaks hoe vrees al nader kruip soos mens ouer word. Hoe smag mens nie na die sorgeloosheid en die vreesloosheid van die jeug nie!
Na die Camino voel ek anders. Ja, ek is steeds op geleende tyd. Dit ontduik ‘n mens nooit, maar daar is ‘n groter bewussyn…
van hoe my kop (vrees ten spyt) krag uit my bene tap, hoe bloed deur my hart en lyf pomp, my lewendig hou, al voel ek nie altyd so nie. My ervaring langs die Camino het my gehelp om weer die wonder van nie net die wêreld nie, maar ook, die wonder van die liggaam, en die vasberadenheid van die kop te waardeer.
Meer as dit, die belangrikheid van die enigheid tussen die verstand, die siel en die liggaam. Dit is lewe. Dit is waar ons krag en wonder skuil.
Ek het die reuke van Spanje se landelike gebiede daagliks ingeasem. Die velde het vir my soos chamomile tee geruik.
Die groot moeder se asem (koud en warm) het ek 24-7 teen my vel gevoel. Die son het my gebak, reën het genadeloos op my neergesak en my tot in my tone in natgemaak. Dit is in daardie oomblikke wat ek op my gelukkigste en lewendigste gevoel het. Toe ek bloot moes aanstap, lag, vertrou dat my liggaam my van binne sou warm maak, en my bene doodeenvoudig net moes hou! Koffie en sjokelade het nog nooit so goed geproe nie!
Ek het op ‘n ander manier kennis gemaak met my kop. My kop verstaan nie altyd alles nie en hardloop meestal van my liggaam af weg.
Na dese weet ek dat dié plek, onse Aarde, dié huis wat ons almal op geleende tyd deel – die grootste geskenk is waarvoor ons kan vra.
Eintlik gaan dit maar net oor wat ons met hierdie geleende tyd maak. Ons sit die pot meeste van die tyd so mis.
Die groot uitnodiging is dat ons met pens, pootjies, hart, siel, gesonde verstand en absolute oorgawe met hierdie lewe omgaan.
En basta met die res!
07/01/25
Translation:
The Great Thirst sent me on a 3-month adventure through Europe’s Mediterranean countries (and of course a section of the Netherlands). I kicked off my travels in Europe with 13 days on the Camino Del Norte (North Coast of Spain). I walked about 310 kilometers to Santiago de Compostela.
Before the Camino, it felt like time was passing through my body. Not just time, but also life and all its stressors. I wasn’t healthy – I worked too hard, played too little and definitely didn’t look after myself.
Every new wrinkle, stain, the slightly slower getting up when I sat cross-legged – made me feel anxious. It’s funny how fear creeps closer as you get older. How one yearns for the carelessness and the fearlessness of youth!
After the Camino I feel different. I’m still on borrowed time. It never eludes one, but there is a greater consciousness…
of how my legs draw strength from my mind (despite fear), how blood pumps through my heart and body, keeping me alive, even if I don’t always feel that way. My experience along the Camino helped me appreciate again the wonder of not only the world, but also, the wonder of the body, and the determination of the mind.
More than that, it reaffirmed the importance of the unity between the mind, the soul and the body. This is life. This is where our power and wonder as humans lie.
I breathed in the smells of Spain’s rural areas daily. The fields smelled like chamomile tea to me. I felt the great mother’s breath (cold and hot) against my skin. The sun baked me, rain poured down mercilessly on me and soaked me up to my toes. It is in those moments that I felt at my happiest and most alive. When I simply had to walk, laugh, trust that my body would warm me from the inside, and my legs simply had to keep going! Coffee and chocolate never tasted so good!
I got to know my mind in a different way. My head doesn’t always understand everything and mostly runs away from my body. After this, I know that this place, our Earth, this home that we all share on borrowed time – is the greatest gift we can ask for.
It’s all about what we do with this borrowed time. We miss the point most of the time.
The great invitation is that we engage with this life with everything we’ve got – body, heart, soul, common sense, and absolute surrender.
And basta with the rest!
I'd rather be alone
Whose life is it anyway
Gee my ritme
News of the day
The River
My own “theatre of the absurd” song.
Hi Luna
Where was I? Only learnt about you by buying the Huisgenoot to exercise my brain with crossword puzzles (what an excuse for someone to buy Huisgenoot) Immediately went to Youtube to search for your music, and I like your voice/music styles very much (added your songs to my master playlist)
I see that you also added to your repertoire by going through the trials that life throw at us. I have also started dabbling in poetry after similar tribulations many years ago(it seems life coaxes our best thoughts from us, by taxing our emotions) I have no musical skills(except that I know when I hear a good song), but hope one day that one of my attempts at poetry will make the lyrics of a good song, over and above the few poems I had published in poetry competitions.
Keep up with what you are doing. I am sure you have a legion of fans built up over the years.
PS Am I the first to comment?